28 Μαρ 2020διαβάστηκε 3 λεπτά

Πώς το περιβάλλον συμβάλλει στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού.

Έγινε ενημέρωση: 12 Σεπ 2020

Όταν έρχεται στον κόσμο ένα παιδί, η προσωπικότητα του δεν είναι ολοκληρωμένη, αλλά διαμορφώνεται με την πάροδο του χρόνου και τα διάφορα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής του. Η συγκρότηση της προσωπικότητας υπόκειται στις διάφορες επιρροές των ατόμων που περιβάλλουν το παιδί, άμεσα ή έμμεσα. Καθοριστικό παράγοντα παίζει η οικογένεια από την οποία προερχόμαστε, αναπτυσσόμαστε και εξελισσόμαστε. Από τη στιγμή που θα έρθουμε στον κόσμο, αρχίζουμε να μιμούμαστε τη μητέρα μας ή τον φροντιστή μας. Το πρώτο στάδιο της ανάπτυξης της προσωπικότητας του παιδιού είναι η μίμηση. Είναι η έμφυτη ικανότητα του βρέφους και αποδίδεται μέσα από τις εκφράσεις του προσώπου. Το μωρό είναι σε θέση σταδιακά, να αρχίσει να μιμείται τις εκφράσεις της μητέρας ή του φροντιστή του. Η μίμηση, η ομοιότητα και η αναγνώριση μέσα στο σύστημα της οικογένειας Μέσα από τις εκφράσεις του προσώπου, του τόνου και της χροιάς της φωνής, θα αρχίσουν να διαμορφώνονται τα φαινόμενα της ομοιότητας. Μέσα από ομοιότητες που θα ανακαλύψουν μεταξύ τους οι γονείς και τα παιδιά, οι γονείς είτε θα τις καλλιεργήσουν και θα τις ενισχύσουν, είτε θα τις αποτρέψουν, παίζοντας έτσι καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού. Μετά τον πρώτο χρόνο του παιδιού, ξεκινά ένα άλλο είδος μίμησης, η εκούσια μίμηση, και στη συνέχεια παίρνει τη θέση της, η ανακλητική μίμηση όπου το παιδί είναι πλέον ικανό να εσωτερικεύει και να αναπαράγει μία πράξη, χωρίς να είναι παρόν το πρότυπο του. Έτσι λοιπόν, το παιδί αρχικά θα μιμηθεί όχι μόνο τους γονείς του, αλλά και τα μέλη που το περιβάλλουν (παππούδες, συγγενείς, babysitter και λοιπούς φροντιστές). Αν και οι μιμήσεις ενισχύονται σημαντικά από τα πρόσωπα αναφοράς του άμεσου περιβάλλοντος του, σύμφωνα με τις θετικές και αρνητικές ενισχύσεις που επιδέχονται τα παιδιά, ταυτόχρονα, με ασυνείδητη εσωτερική διεργασία το ίδιο το παιδί, είναι σε θέση να επιλέξει τα πρότυπά του σύμφωνα με τις συναισθηματικές προτιμήσεις του. Τα παιδιά επίσης μιμούνται τα άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας, και τους τρόπους συμπεριφοράς τους. Κυρίως στην επιλογή και στην χρήση αντικειμένων. Ονομάζεται συγχρονική μίμηση, εμφανίζεται γύρω στην ηλικία των τριών ετών και συμβάλλει στην κοινωνικότητα και την αλληλεπίδραση των συνομήλικων παιδιών. Ο ρόλος των ταυτίσεων Αναγνωρίζοντας ότι η μίμηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις εξωτερικές πλευρές της προσωπικότητας, η ταύτιση είναι εκείνος ο μηχανισμός που τη δομεί και τη διαμορφώνει εσωτερικά. Έτσι, στο δεύτερο στάδιο της ανάπτυξης της προσωπικότητας του παιδιού, εκείνο θα ξεκινήσει να ταυτίζεται με έναν ενήλικα που αντιλαμβάνεται ως πρότυπο, εσωτερικεύοντας τις συμπεριφορές, τις αντιδράσεις και τις αντιλήψεις του ή οποιοδήποτε άλλο συνειδητό ή ασυνείδητο χαρακτηριστικό που έχει ο ενήλικας, που χρησιμεύει ως πρότυπο αυτής της ταύτισης. Τα πρότυπα των ταυτίσεων προσφέρονται στο παιδί μέσα από το περιβάλλον που ζει. Οι μηχανισμοί της ταύτισης, ως μία ψυχική διεργασία, ενεργοποιούνται από την παιδική ηλικία και συνεχίζουν να λειτουργούν, να μεταβάλλονται και να καθορίζουν την προσωπικότητα του κατά τη διάρκεια της ζωής του. Κάθε νέα ταύτιση είναι μία λειτουργία πιο βαθιά από τη μίμηση, και λειτουργεί ως μία αφομοίωση, η οποία θα αλληλεπιδράσει είτε συμπληρωματικά, είτε συγχωνευτικά με τις προηγούμενες. Οι πρώιμες ταυτίσεις έχουν καθοριστικό ρόλο και κατευθύνουν τις επόμενες, έχοντας σημαντικό αντίκτυπο από τα πρώτα χρόνια της ζωής του ατόμου στη δόμηση της προσωπικότητάς του. Η διαφορά της ταύτισης με τη μίμηση, έγκειται στο ότι μία ταύτιση δεν είναι πάντοτε εμφανής και καθρεφτίζει την επιρροή των εκάστοτε συναισθημάτων και του συναισθηματικού δεσμό που έχει αναπτύξει το παιδί με τους φροντιστές και το περιβάλλον του. Είναι πολλοί οι τρόποι μέσα από τους οποίους οι γονείς και το περιβάλλον συντελούν και διαμορφώνουν την προσωπικότητα ενός παιδιού, συνειδητοί ή ασυνείδητοι. Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε την επιλογή του ονόματος, την ποιότητα των σωματικών ερεθισμάτων του νεογέννητου, το περιεχόμενο του λόγου ή τον τρόπο με τον οποίο οι γονείς απευθύνονται στο παιδί, η επιλογή των ρούχων, η διακόσμηση του δωματίου, οι παιδαγωγικές αρχές που υιοθετούν, και ο τρόπος κοινωνικοποίησης και σύνδεσης που επιλέγουν. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε την διάρκεια ανάπτυξης και δόμησης της ανθρώπινης προσωπικότητας σαν ένα παιχνίδι με κατασκευές, που μπορεί διαρκώς να τροποποιείται και να μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του παιδιού, αναλόγως με τα κομμάτια που επιλέγουν οι συντελεστές που το περιβάλλουν.