Το διαζύγιο είναι μια επίπονη διαδικασία τόσο για το ζευγάρι όσο και για τα παιδιά. Όταν λοιπόν έρθει εκείνη η μέρα που οι γονείς θα πρέπει να ανακοινώσουν επίσημα στα παιδιά ότι η «μαμά και ο μπαμπάς» δεν θα είναι πλέον μαζί, θα πρέπει να είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι και διαθέσιμοι, ώστε να το διαχειριστούν όσο το δυνατόν καλύτερα, με σκοπό να το βοηθήσουν να αντιμετωπίσει τις νέες αλλαγές στη ζωή των παιδιών, να μειωθεί η όποια πιθανή επίπτωση στην ψυχική τους υγεία και να ξεπεραστεί το τραύμα.
Η αντίδραση του παιδιού μπορεί να είναι έντονη, και να χρειαστεί αρκετό καιρό να συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει στο σπίτι και τι αλλαγές πρόκειται να ακολουθήσουν. Η δύσκολη περίοδος που θα ακολουθήσει, τόσο για εσάς όσο και για το παιδί θα είναι δύσκολη και θα χρειαστεί χρόνο για να ξεπεραστούν τα όποια προβλήματα μπορεί να προκύψουν.
Οι αντιδράσεις του παιδικού ψυχισμού στο διαζύγιο
Μέσα από τη διαδικασία του διαζυγίου οι όποιες δυσκολίες προκύψουν στη μετάβαση του παιδιού στη νέα περιβαλλοντική συνθήκη είναι αντιμετωπίσιμες. Κάθε παιδί έχει το δικό του χαρακτήρα και ο τρόπος που θα αντιδράσει είναι διαφορετικός. Με κύριο γνώμονα τη θλίψη που νιώθει το παιδί, στις περισσότερες περιπτώσεις θα εκδηλώσει τα συναισθήματα του είτε με οξυθυμία, είτε με αντικοινωνική συμπεριφορά, είτε με επιθετικότητα ή θα επιλέξει να αποσυρθεί.
Τα συμπτώματα εντείνονται κυρίως σε περιπτώσεις όπου το ζευγάρι δημιουργεί ένα εχθρικό και απαγορευτικό περιβάλλον για τα παιδιά. Όπως το να περνάει μέσα από αντιδικία, δικαστήρια και να υπάρχουν έντονες διαφωνίες, όπου εκεί είναι φυσικό επακόλουθο το παιδί να βιώσει άγχος, θυμό, ενοχή, θλίψη και φόβο εγκατάλειψης, καθώς αλλάζουν πολλά πράγματα στη ρουτίνα και στο περιβάλλον του. Τα κριτήρια τα οποία καθορίζουν τη διαδικασία του διαζυγίου – η διαπροσωπική σχέση του ζευγαριού πριν και μετά το χωρισμό, η ηλικία των παιδιών, η ποιότητα ζωής μέσα στον γάμο – θα επηρεάσουν επίσης σε αντίστοιχο βαθμό τη συμπεριφορά του παιδιού στο εξωτερικό περιβάλλον (σχολείο, δραστηριότητες, οικογενειακό περιβάλλον, κ.α.).
Σε πρώτο βαθμό μέσα από αυτή τη διαδικασία, τα παιδιά κλονίζονται, καθώς αντιλαμβάνονται ότι η σταθερότητα της οικογενειακής ζωής που είχαν μάθει να ζουν, καταρρέει.
Είναι σύνηθες τα παιδιά να αποκτούν ενοχές ότι έχουν εκείνα την ευθύνη που ο μπαμπάς η ή μαμά έφυγε από το σπίτι. Θα πρέπει λοιπόν να τους δείχνετε έμπρακτα πόσο σημαντικά είναι και για τους δύο και να τους ενισχύετε την αυτονομία και τη αυτοπεποίθηση τους. Καθώς λοιπόν τα συναισθήματα των παιδιών παίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία θα πρέπει να δημιουργηθεί από τους γονείς ο απαραίτητος χώρος να μπορούν να τα εκφράσουν. Είναι σημαντικό τα παιδιά να νιώθουν ότι είναι μπορούν να μοιραστούν τις επιθυμίες τους, τις σκέψεις τους, και τις ανάγκες τους ελεύθερα.
Τα παιδιά αντιλαμβάνονται την ένταση των δικών σας συναισθημάτων, έτσι λοιπόν είναι πολύ σημαντικό να τα προφυλάξετε και να δημιουργήσετε ένα υγιές περιβάλλον για εκείνα. Όταν αντιλαμβάνεστε ότι υπάρχει μια ατμόσφαιρα πολεμικής σύγκρουσης είναι σημαντικό τα παιδιά να μην γίνονται μάρτυρες σε φασαρίες, εντάσεις, προστριβές, ή σκηνές βίας.
Τα συχνότερα λάθη των γονέων όταν παίρνουν διαζύγιο
Ένα άλλο συχνό λάθος είναι οι γονείς να εμπλέκουν τα παιδιά στις δικές τους διαφορές. Τα παιδιά είναι σημαντικό να μην γίνονται οι διαμεσολαβητές του ζευγαριού, και να μη λειτουργούν ως «κατάσκοποι» για τον άλλο γονέα. Καυγάδες, εντάσεις, κατηγορίες και ξεσπάσματα θυμού είναι ενέργειες που καλό θα ήταν να περιοριστούν καθώς τα παιδιά τα αφομοιώνουν και μέσα από μία τέτοια συνθήκη νιώθουν ανασφαλείς και δημιουργούνται σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική τους ισορροπία. Το να κατηγορούμε την αντίθετη πλευρά μπορεί να φαντάζει επουλωτικό για το γονέα που μένει πίσω και «ηρωικά» αναλαμβάνει τη φροντίδα του παιδιού, αλλά βραχυπρόθεσμα θα λειτουργήσει τραυματικά και ίσως καταστροφικά για τις μετέπειτα σχέσεις του παιδιού ως ενήλικα πλέον.
Η επικοινωνία με το γονιό που φεύγει από την οικογενειακή εστία είναι καθοριστική
Η συστηματική επικοινωνία με τον γονιό που δε ζει πλέον στο ίδιο σπίτι και η ουσιαστική παρουσία του στα σημαντικά γεγονότα της ζωής του παιδιού είναι ουσιαστικά για την ανάπτυξη του, για αυτό είναι σημαντικό οι προσωπικές διάφορες του ζευγαριού να μην παρεμβαίνουν. Η υγιής επικοινωνία του ζευγαριού βοηθάει το παιδί να προσαρμοστεί καλύτερα στις νέες συνθήκες.
Η εμπειρία ενός διαζυγίου δεν είναι ίδια για όλα τα παιδιά. Κάθε παιδί είναι διαφορετικό, όπως και το περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγαλώνει. Μπορεί να γίνονται κάποιες γενικεύσεις για τα πράγματα που πρέπει να αποφεύγονται σε μία τέτοια συνθήκη, αλλά κάθε οικογένεια κατά περίπτωση έχει τις δικές της δυσκολίες που πρέπει να αντιμετωπίζονται αντίστοιχα. Το πιο σημαντικό από όλα λοιπόν είναι να μιλάμε στο παιδί και να το ακούμε. Να παραμένουμε ενωμένοι ως γονείς ανεξάρτητα από τις διάφορες που μας έφτασαν στο εδώ και τώρα, και να του υπενθυμίζουμε έμπρακτα ότι το γεγονός πως δεν θα ζούμε πια όλοι μαζί στο ίδιο σπίτι δε σημαίνει πως παύουμε να είμαστε οι γονείς του, και παραμένει προτεραιότητα μας.
Αρχική δημοσίευση
Σχεσιακή Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεία, Pgd
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Comments